lumet

sidney lumet

martin scorsese, 70'lerdeki amerikan sinemasıyla ilgili "neredeyse her hafta bir başyapıt izliyorduk" demiş. o kastettiği başyapıtlardan bir kısmı da sidney lumet filmleri mutlaka. 

hep isterim; 70-80 yılları arası amerikan filmleri festivali yapabilsem kendime. adaşı sidney pollack'ın 75'te yaptığı three days of the condor var mesela. adama, robert redford'un donduğu kareden sonra  "son bakıştaki o gözler kaldı aklımızda" dedirten filmdir o.  lumet'in filmlerinden ise aklımda unutulmaz anlar kalmadı pek, izlediğim filmlerinin tamamı unutulmazdı bana. 12 angry men mesela.

sol görüşlü bir yönetmen. 70'ler amerikan sinemasının içerdiği o ortak muhalif ruhun adamı. o dönem amerikan toplumunun yaşadıklarıyla ilgili, yıllarca süregelen soğuk savaş propagandasının toplum psikolojisinde yarattıklarını,  birdenbire ülkenin "sahipleri"nin pisliklerinin skandallarla ortaya çıkmasını, işsizliği, 70'ler öncesindeki -hani şimdilerde mad men adlı harika diziyle de anlatılan- beyaz, kusursuz amerikanın değişmesini, göçmenleriyle, zencileriyle, eşcinselleriyle gerçek amerikanın su yüzüne çıkmasını vesaireyi filmlerine konu eden bir adamdı. hem konu eder, hem güzel anlatırdı.  maalesef kanserden  evet. 86 yaşındaymış. 

benim en sevdiğim lumet filmleri sıralaması:

1 numara tabi ki 12 angry men. ikinci sırada dog day afternoon. üçüncüsü network, dördüncüsü serpico.