yalınayaklar koleji

bi ara okuduğum, düzene uygun kafalar nasıl oluşturulur adlı kitabı şu cümlelerle başlıyordu:

"okulda insan imal edilir. bu insan yapma sürecine eğitim denir."

burada kullanılan "insan" kavramı, sistemi besleyen üretim/tüketim unsuru ya da zincirin halkası anlamında.

sınavlara endeksli bir ülkede ve dünyada yaşadığımız için bazen düşünürüz; tektipleştiren, hayalleri ve özgünlüğü törpüleyen klasik okul ve eğitim yapısı başka türlü olabilir mi?

hindistan'da zengin ve eğitimli sanjit bunker roy  adlı bir hintli abi, adeta siddartha gibi yediği önünde yemediği arkasında paşalar gibi takılırken, merak ediyor, hindistan'ın yoksul kesimlerini geziyor, orada açlığı, sefaleti ve ekonomik temelli kalıcı eşitsizliği görüyor, yoksullar için birşeyler yapmak istiyor. sene o zaman 1972.  hindistan'ın bilmemne bölgesinde bir kolej açıyor. kolej işe yarıyor;  çoğu okuma yazma bilmeyen köylü kadın ve erkekleri kendi köylerinin güneş enerjisi mühendisleri, sanatkarları, diş hekimleri ve doktorları olmak üzere yetiştiriyor. zamanla hindistan'ın değişik yerlerinde aynı mantıkla kolejler açılıyor.

kimseye diploma verilmiyor, orada çalışmak isteyen eğiticilerde herhangi bir diplomalarının olmaması şartı aranıyor. ya diplomasız olucan ya da eğitimini yarıda bırakmış filan. (diplomayı gidip orda yırtsak?)

okul, sistemin gereksinimi olan "insan"ları yetiştirmeyi hedeflemiyor. insanların hayatını kolaylaştırıcı bilgiler ve deneyimler kazandırıyor. insan bunlardan haberdar olunca lan ne güzel şeyler de oluyor yeryüzünde bir yerlerde diyor. dedim. 

biz hala 4+4+4 üzerinden kısır ve önceden verili bir çerçevede birbirimizi yiyip eğitimi belli kesimlerin rant alanı olarak işlevselleştirirken, o meclislerde konuyla ilgilenen bir kişi de çıkıp, dünyadaki alternatif eğitim biçimleri hakkında konuşmaz kürsülerde... uygulanabilir olup olmaması bir yana, mühim olan düzene uygun kafadan çıkıp farklı fikirleri duyabilmek, tartışabilmek, düşünebilmek herşeyden önce. 

kolejin kurucusu, dünya bankası raporlarını geri dönüşümlerinden kuklalar yapmayı seven bu güzel abi,  kolejin nasıl işlediğinden bahsediyor: